Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Edgar Allan Poe ise yapıtlarında insan zihninin kuytu ve karanlık köşelerine sokuldu. En ünlü öyküleri "The Fail of the House of Usher" (1839; "Usher Malikânesi'nin Çöküşü"), Morg Sokağı Cinayeti {The Murders in the Rue Morgue; 1841) ile "Kuyu ve Sarkaç" (The Pit and the Pendulum) doğaüstü güçlerin rol oynadığı dehşet öyküleridir. Şiirlerinde ölüme sevgi duyduğu gözlenir. "The Sleeper" ("Uyuyan"), "Ulalume" ve "To One in Paradise"da ("Cennetteki Birine") hep ölüm teması işlenir. "The Raven" ("Kuzgun"), "The Bells" ("Çanlar") ve Melih Cevdet Anday'ın Türkçeleştirdiği "Annabel Lee" en güzel şiirlerindendir. Kısa öykülerinden "The Gold Bug" ("Altın Böcek") ve "The Purloined Letter" ("Çalınan Mektup") çağdaş dedektif öykülerinin ilk örnekleri sayılır {bak. Poe, Edgar Allan).
Emerson'un dostu olan Thoreau insanların, sahip oldukları mal ve mülk ile hükümetlerin ve gereksiz bağlantıların kölesi olduklarını kanıtlamaya çalıştı. İzlenimlerini Walden (1854) ve A Week on the Concord and Merrimac Rivers'da (1849; "Concord ve Merrimac Irmakları'nda Bir Hafta") anlattı. Deneyüstücüler Dial (Kadran) adında bir de dergi çıkardılar.
Bu dönemde roman ve öykü alanının en önemli adı, günah konusunu işleyen Nathaniel Havvthorne'dur. Hawthorne'un Yedi Çatılı Ev {The House ofthe Seven Gables; 1851) adlı yapıtında, yaşamın nimetlerinden zevk alan kişiliği öne çıkar. Oysa yazarın öbür yapıtlarında insanlar sert bir eleştiri süzgecinden geçirilir. Başyapıtı olan Kızıl Damga {The Scarlet Letter; 1850) Püritenler'in {bak. HIRİSTİYANLIK) ahlaksal dürüstlüğünü ve insanın mutluluğa erişme çabasını anlatır.
New York'lu Herman Melville de 20. yüzyıl okurlarının en gözde yazarlarından biridir. Büyük yapıtı, filmi de yapılan Beyaz Balina, Moby Dick {Moby Dick; 1851) ile ilgili çok sayıda yorum yazılmıştır. Roman balina avına çıkan bir teknenin tayfalarının, büyük beyaz balinayı bulup öldürme mücadelesini anlatır. Bu öykü gün ışığı, iyilik ve çalışkanlık evreninde, kötülüğün aykırılığını simgeler {bak. Melvtlle, Herman).
New York'lu Walt Whitman ise, sonradan edebiyat alanında Amerikan edebiyatının belirgin özelliği olarak nitelenecek canlılığın doğmasına ön ayak oldu. Şiirleri Çimen Yaprakları (Leaves of Grass; 1855) adlı kitabında yayımlandı. Whitman, okurların bu kitabı hey açanla kapışacağını sanıyordu; oysa pek farkına varan olmadı. İkinci basımda eklediği yeni 20 şiirle kitaptaki şiirlerin sayısını 32'ye çıkardı. Whitman yaşamı boyunca eklemeler ve düzeltmeler yaparak, yerine göre şiirlerin sırasını değiştirerek bu kitapla uğraştı. Askeri hastanelerde yaptığı gönüllü hastabakıcılık hizmetinden sonra Drum Taps (1865; "Davul Darbeleri") ve Democratic Vis-tas'ı (1873; "Demokratik Özlemler") yayımladı.
Whitman geleneksel İngiliz koşuk türlerini kullanmayarak daha özgür bir ritim arayışına yöneldi. En güzel şiirlerinde biçimi, içerik belirlemektedir. Amerikan şairleri, Walt Whitman'ın, Amerika'nın özgür sesini arayış çabalarına çok şey borçludurlar {bak. WhitMAN, WALT).
19. yüzyılın sonlarında New England'da Emily Dickinson da şiirler yazıyordu. Bugün Amerikalı şairler arasında, yaşadığı yüzyılın en önemli şairi sayılan Emily Dickinson, yazdığı binlerce şiirden yaşamında pek azını yayımlamıştı. İlk kitabı ise ölümünden sonra basıldı {bak. Dickinson, Emily).
Tarih: 2013-11-19 22:00:00 Kategori: Edebiyat
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
19. Yüzyıl Amerikan Edebiyatı Nedir
Bu Yazıda Neler Var:
19. Yüzyılın Başı
Amerikan edebiyatı ulusal kimliğine 19. yüzyılın başında kavuştu. Bu dönemin ilk edebiyatçısı olarak anılan Washington Irving'in 1809'da yayımlanan A History of New York'u ("New York Tarihi") bu kente yerleşen Hollandalıların yaşamını anlatır. 1819-20 arasında yayımlanan The Sketch Book'ta ("Not Defteri") Irving'in "Rip Van Winkle" gibi ünlü öyküleri yer aldı. Ülkenin ilk gerçek romancısı ise James Fenimore Cooper'dır. Romanlarında Amerika Yerlileri'ni romantik kahramanlar olarak ele alır. Leather-Stocking Tales ("Meşin Çorap Öyküleri") kitabında yer alan Mohikanlar'ın Sonuncusu {The Last ofthe Mohicans; 1826), The Pathfinder (1840; "İz Sürücü") ve Geyik Avcısı {The Deersla-yer;1841) romanlarının kahramanları bu türdendir. Cooper'ın yapıtları, Avrupa'daki Romantizm Akımı'nın önde gelen temsilcilerince ilgiyle karşılanmıştır.Edgar Allan Poe ise yapıtlarında insan zihninin kuytu ve karanlık köşelerine sokuldu. En ünlü öyküleri "The Fail of the House of Usher" (1839; "Usher Malikânesi'nin Çöküşü"), Morg Sokağı Cinayeti {The Murders in the Rue Morgue; 1841) ile "Kuyu ve Sarkaç" (The Pit and the Pendulum) doğaüstü güçlerin rol oynadığı dehşet öyküleridir. Şiirlerinde ölüme sevgi duyduğu gözlenir. "The Sleeper" ("Uyuyan"), "Ulalume" ve "To One in Paradise"da ("Cennetteki Birine") hep ölüm teması işlenir. "The Raven" ("Kuzgun"), "The Bells" ("Çanlar") ve Melih Cevdet Anday'ın Türkçeleştirdiği "Annabel Lee" en güzel şiirlerindendir. Kısa öykülerinden "The Gold Bug" ("Altın Böcek") ve "The Purloined Letter" ("Çalınan Mektup") çağdaş dedektif öykülerinin ilk örnekleri sayılır {bak. Poe, Edgar Allan).
Concord ve Deneyüstücülük
Massachusetts'deki Concord, Amerikan Rönesansı'nın doğum yeridir. Henry David Thoreau da Concord'luydu. Concord düşünürlerinin en ünlüsü Ralph Waldo Emerson, bir şeyin özünü kavramakta mantığı ve deneyi aşan sezgilerin üstünlüğüne inanarak Deneyüstücü oldu. Emerson'un en çarpıcı özelliği iyimserliğiydi. Harvard Üniversitesi'nde din öğrenimi görmesine karşın, daha sonra papazlığı bırakarak, yaşamının geri kalanını yazı yazmak ve konferanslar vermekle geçirdi.Emerson'un dostu olan Thoreau insanların, sahip oldukları mal ve mülk ile hükümetlerin ve gereksiz bağlantıların kölesi olduklarını kanıtlamaya çalıştı. İzlenimlerini Walden (1854) ve A Week on the Concord and Merrimac Rivers'da (1849; "Concord ve Merrimac Irmakları'nda Bir Hafta") anlattı. Deneyüstücüler Dial (Kadran) adında bir de dergi çıkardılar.
Bu dönemde roman ve öykü alanının en önemli adı, günah konusunu işleyen Nathaniel Havvthorne'dur. Hawthorne'un Yedi Çatılı Ev {The House ofthe Seven Gables; 1851) adlı yapıtında, yaşamın nimetlerinden zevk alan kişiliği öne çıkar. Oysa yazarın öbür yapıtlarında insanlar sert bir eleştiri süzgecinden geçirilir. Başyapıtı olan Kızıl Damga {The Scarlet Letter; 1850) Püritenler'in {bak. HIRİSTİYANLIK) ahlaksal dürüstlüğünü ve insanın mutluluğa erişme çabasını anlatır.
New York'lu Herman Melville de 20. yüzyıl okurlarının en gözde yazarlarından biridir. Büyük yapıtı, filmi de yapılan Beyaz Balina, Moby Dick {Moby Dick; 1851) ile ilgili çok sayıda yorum yazılmıştır. Roman balina avına çıkan bir teknenin tayfalarının, büyük beyaz balinayı bulup öldürme mücadelesini anlatır. Bu öykü gün ışığı, iyilik ve çalışkanlık evreninde, kötülüğün aykırılığını simgeler {bak. Melvtlle, Herman).
New York'lu Walt Whitman ise, sonradan edebiyat alanında Amerikan edebiyatının belirgin özelliği olarak nitelenecek canlılığın doğmasına ön ayak oldu. Şiirleri Çimen Yaprakları (Leaves of Grass; 1855) adlı kitabında yayımlandı. Whitman, okurların bu kitabı hey açanla kapışacağını sanıyordu; oysa pek farkına varan olmadı. İkinci basımda eklediği yeni 20 şiirle kitaptaki şiirlerin sayısını 32'ye çıkardı. Whitman yaşamı boyunca eklemeler ve düzeltmeler yaparak, yerine göre şiirlerin sırasını değiştirerek bu kitapla uğraştı. Askeri hastanelerde yaptığı gönüllü hastabakıcılık hizmetinden sonra Drum Taps (1865; "Davul Darbeleri") ve Democratic Vis-tas'ı (1873; "Demokratik Özlemler") yayımladı.
Whitman geleneksel İngiliz koşuk türlerini kullanmayarak daha özgür bir ritim arayışına yöneldi. En güzel şiirlerinde biçimi, içerik belirlemektedir. Amerikan şairleri, Walt Whitman'ın, Amerika'nın özgür sesini arayış çabalarına çok şey borçludurlar {bak. WhitMAN, WALT).
New England Şairleri
19. yüzyılın New England'lı şairlerinden Henry Wadsworth Longfellow, Oliver Wendell Holmes ve James Russell Lowell, kamuoyunu yönlendiren kişiler arasındaydılar. Ülkemizde bir tiyatro oyunu olarak sahnelenen Hiawatha {Hiawatha's Song; 1855) gibi birçok şiirin yanı sıra, Dante'nin İlahi Komedyasının {La divina commedia; 1310-21) İngilizce'ye çevirisi de Longfellovv'un imzasını taşır. Holmes'un denemeleri ile "The Chambered Nautilus" ("Tutsak Edilmiş Nautilus") ve "The Deacon's Masterpiece" ("Diyakoz'un Başyapıtı") adlı şiirleri The Autocrat of the Breakfast Table'&A (1858; "Kahvaltı Sofrasının Zorbası") yayımlandı. Lowell ise köleliğin kaldırılması için kalemiyle savaş verdi. 1848-67 arasında Biglow Papers ("Biglow Yazıları") da dahil olmak üzere pek çok şiir yazdı. Etkili bir yayın organı olan Atlantic Monthly'nin ilk yayın yönetmeniydi.19. yüzyılın sonlarında New England'da Emily Dickinson da şiirler yazıyordu. Bugün Amerikalı şairler arasında, yaşadığı yüzyılın en önemli şairi sayılan Emily Dickinson, yazdığı binlerce şiirden yaşamında pek azını yayımlamıştı. İlk kitabı ise ölümünden sonra basıldı {bak. Dickinson, Emily).
Tarih: 2013-11-19 22:00:00 Kategori: Edebiyat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx